Srbija je nacija u nestajanju, a evo gde se BITKA NAJVIŠE GUBI
Primarni razlog drastičnog opadanja broja stanovnika u Srbiji i realne pretnje da ćemo za dva veka nestati kao nacija u matičnoj zemlji su pusta sela. Od ukupno 4.079 takvih naselja, 1.200 je u fazi nestajanja, a u 86 odsto opada broj stanovnika.
Između dva poslednja popisa, 2002. i 2011. godine, broj stanovnika u Srbiji smanjen je za 311.000, što je upravo broj za koji se u istom periodu smanjio broj žitelja sela. Prosečna starost seoskog stanovništva je 43,1 godina, a Bistrica kod Nove Varoši znatno odskače i od ovog, ionako visokog, proseka.
– U selu je svega troje dece koja će narednih godina krenuti u školu, i tu je, bojim se, kraj. Sa jedva 300 stalnih stanovnika, prosek starosti je 50 godina, a u selu ima 80 zakatančenih kuća. Istu sudbinu doživeće narednih godina još oko 150 staračkih domaćinstava – kaže Radovan S. Glavonjić, meštanin Bistrice.
Istraživanje Branislava Gulana, člana Akademijskog odbora za selo SANU i Naučnog društva ekonomista Srbije, čiji podaci su ujedno i zvanični državni, pokazali su da u 50 sela nema više nijednog čoveka, a u 550 sela ima manje od 50 stanovnika. Izbrojao je 50.000 praznih kuća i još 150.000 u kojima niko ne živi.
JEDAN JE MAČKAT
Negativnom trendu, sa izuzetkom Mačkata, nije odoleo ni turistički moćni Zlatibor na teritoriji Čajetine, opštine sa najvećim budžetom u Srbiji po broju stanovnika. Svojevremeno razvijeni Ljubiš, koji je 1991. imao 869 žitelja u 273 kuće, dve decenije kasnije brojao je 513 duša u 209 domova. Ovde sada živi 450 ljudi, uglavnom starih, a broj osnovaca za poslednje četiri godine sa 60 se sveo na 30.
– Skoro 13 godina živim sam, nemam nikoga osim dve sinovice. Iz mog zaseoka Smiljansko Brdo do prodavnice ima pet kilometara, i da mi nije kućne nege iz Čajetine, koja me obilazi jednom sedmično i donosi namirnice, umro bih od gladi. Kada sam 1955. otišao u vojsku u Ljubišu su bile 23 devojke za udaju, a sada su tri. Imam 70 ari livade, nudim besplatno svakome ko hoće da pokosi i tera seno, ali niko se ne javlja. Stariji umiru, ovo malo mladih sprema se da ode – priča Boško Smiljanić, 84-godišnjak iz Ljubiša.
Podaci Branislava Gulana kažu da u 200 sela nema nijednog stanovnika mlađeg od 20 godina. Redak izuzetak sumorne slike srpskih sela je Mačkat pod Zlatiborom. Po popisu iz 1991. brojao je 698 glava, a dvadeset godina kasnije 892. Ovde se godišnje zaljulja 40-45 kolevki, otprilike toliko se i oplače pokojnika. Umire stariji svet, novorođeni podmlađuju starosni prosek, a očekuje se da će za koju godinu biti više rođenih nego umrlih. Pritom, Mačkat je selo iz koga se ne odlazi, a razlog je razvijeno pršutarstvo.
– Mnogo se radi, ali se i dobro živi. Cela porodica se bavi zanatom koji sam nasledio od dede, a sada tome učim i svoju decu. Ne samo da se ovde deca rađaju, nego ne poznajem nijedan mlađi par koji ima manje od dvoje dece. Pritom, ne pamtim kada se odavde neko odselio. Škola i dečji vrtić su svake godine sve puniji, put ka svakoj kući je asfaltiran, selo osvetljeno – navodi Dušan Stojanović, pršutar iz Mačkata.
Blic / Vladimir Lojanica